Spain Pick & Roll (Spain PNR), odnosno španski pik, jedan je od najpopularnijih setova u današnjoj košarci. Koristi se od beton lige, pa do najelitnijih košarkaških liga širom sveta. Dobio je ime po španskoj reprezentaciji koja je u doba vrtoglavog uspona tokom 2000ih pod kormilom i sada aktuelnog selektora Serđa Skariola ovom vrstom pika uništavala protivničke odbrane, jer su imali itekako odgovarajuće igrače za ovaj set.
Međutim, istorija Spain PNRa datira još od sredine devedesetih godina, kada je Željko Obradović sa Real Madridom doneo tada neprimetne novine što se tiče ofanzivnog koncepta, koje je razradio sa Panatinaikosom početkom zlatne ere ovog grčkog giganta, 2002. godine, koje su mu dobrano pomogle u pravljenju istorijskih rezultata tokom višedecenijskog boravka na klupi Panatinaikosa. Ovo pokazuje koliko su njegove ideje bile ispred današnjeg vremena, gde se okruglo dve decenije kasnije, ne može zamisliti ekipa koja u svom playbooku nema neku vrstu španskog pika.
Ovaj napredni set pick & rolla uključuje tri igrača – igrača sa loptom (ballhandlera), visokog igrača koji pravi blok i izuzetno dobro rola ka obruču (rollera) i trećeg igrača koji pravi rip screen na protivničkom centru (screener) kako bi mu oslobodio put ka košu i širi na 45 stepeni kako bi se otvorio na šut. Obično je taj screener odličan šuter koji se nudi kao dodatna opcija u napadu i dodatno otežava odbrani closeout. Biće prikazana osnovna ideja Spain PNRa na narednim dijagramima:
Na Dijagramu 1.1. nalazi se najprostiji početni raspored gde bek (2) ulazi u srce reketa i priprema se za ulazak u Spain PNR.
Dijagram 1.2. predstavlja sam Spain PNR set. Ballhandler (1) ulazi sa svojim visokim igračem (5) u pick & roll, dok screener (2) pravi rip screen za svog centra (5) koji rola ka košu i posle screena, screener (2) širi na 45 stepeni, na suprotnu stranu od svog ballhandlera (1) i pravi dodatni spacing za pick & roll.
Dijagram 1.3. prikazuje prvu i osnovnu opciju pick & rolla – pas za rollera (5), odnosno visokog igrača koji je u blizini koša i sa najvećim šansama za lake poene na obruču.
Sledeća opcija, prikazana na Dijagramu 1.4. je pas za screenera (2) koji se iz pop outa otvorio na 45 stepeni i kaznio je loše rotacije u odbrani, koja je bila fokusirana na odbranu reketa i propustila je screenera (2) koji je ostao otvoren na šutu i ballhandler (1) ga proigrava.
Opcija za ballhandlera (1) se nalazi na Dijagramu 1.5. gde ballhandler (1) posle čitanja odbrane odluči da napadne obruč i da završi ili da isprovocira pomoć odbrane kako bi proigrao ostale saigrače koji drže spacing, roller se spušta u poziciju dunker spota i čeka eventualno proigravanje svog ballhandlera (1) ili pravi poziciju za ofanzivni skok, igrač iz kornera (4) sa strane rollera (5), pomera malo ka liniji preloma na 6,75 kako bi otežao pomoć svog čuvara na rolleru (5) i čuvao leđa svom centru koji je izašao na ballhandlera (1) koji napada obruč. Screener (2) se pomera ka sredini (topu), kako bi obezbedio adekvatnu defanzivnu tranziciju, dok igrač iz drugog kornera (3) drži spacing.
Poslednji Dijagram 1.6. prikazuje kompletan spacing na Spain PNRu, odnosno inicijalni prostorni raspored igrača u osnovnoj verziji španskog pika. Ovde se pravi triangle na sredini (trougao, obeležen crvenim trouglom na dijagramu) koji formiraju ballhandler (1), screener (2) i roller (5). Dva igrača iz kornera (3 i 4) drže adekvatan spacing kako bi otežali help (pomoć) svojih čuvara u reketu i produžili im rotaciju u slučaju eventualnog kick outa svog ballhandlera (1), odnosno izlaznog pasa za svoje šutere po ćoškovima i na 45 stepeni. Treneri vole različite spacinge i dodatne flare blokade ili cutove kako bi dodatno otežali odbrani posao u rotacijama i closeoutu.
Na prethodnim snimcima su lepo prikazana prethodno opisana rešenja i kombinacije koje mogu da se izvedu iz Spain PNRa i koje prethode ovoj vrsti pick & rolla.
Jako bitna stvar kada se igra Spain PNR, možda čak i detalj koji razlikuje vrhunske ekipe od prosečnih i ispodprosečnih, elitne rangove od poluamaterskih i amaterskih (ovo važi i za sve setove, ne samo za Spain PNR), a to je da se jako dobro pripremi situacija, kako ne bi odbrana mogla toliko brzo da se prilagodi na ovu vrstu pika. Zbog toga se kao decoy (mamac) stavljaju različiti ulazi u napad (entry) – Zipper Entry, Diamond Entry, Horns Entry, Ram Screen, BLOB & SLOB situacije (bočni i čeoni auti)…
Naredni snimak će prikazati primere decoya pre Spain PNRa:
Pokazaćemo i primere odbrane od Spain PNRa. Uglavnom odbrane se odlučuju na nekoliko solucija: Switch između bekova, odnosno čuvara screenera i ballhandlera, dok visoki samo isprati u high flatu i brzo vraća na svog rollera. Sledeća varijanta je next odbrana između bekova, gde sledeći bek preuzima ballhandlera, a njegov čuvar nastavlja dalje rotaciju u zavisnosti koji je igrač ostao slobodan. Ukoliko se ekipe odluče na high flat ili nešto dublji drop sa visokim igračima, igrač na lopti koji čuva ballhandlera ide za svojim igračem (trail) uz veliku agresivnost na lopti, i u ovom slučaju drugi bek koji čuva screenera za trenutak radi bump na rolleru i vraća na svog čuvara, dok visoki aktivnim rukama sprečava midrange pull-up šuteve. Radi se i još jedna varijanta switcha – triple switch, gde se posle preuzimanja beka na ballhandleru i visokog igrača smanjuje mismatch sa drugim visokim igračem u petorci (ili snažnijim krilnim igračem) i narušava ideja napadanja beka preko low posta.
Svaka od navedenih odbrana nose i svoje rizike, stoga izbor odbrane zavisi od samog sistema u odbrani ili ukoliko se skautingom biraju određeni rizici od protivničke ekipe.
Na ovom snimku vidimo finale belgijskog kupa 2019. između Ostendea i Antverpa i niz zanimljivih prilagođavanja obe ekipe i u napadu i u odbrani, a samim tim i pojedine odbrane na Spain PNR. Antverp je krenuo sa klasičnom high flat odbranom na piku, gde je bila loša komunikacija između bekova, što su odlično kažnjavali tadašnji bekovi Ostendea, Elias Lasisi i Dušan Đorđević. Zatim su promenili u triple switch gde su imali određenih problema u tajmingu switcha između bekova, ali su se tokom utakmice uspeli posložiti i oduzeti Ostendeu prednost koju su pravili u ranoj fazi utakmice preko prodora i rolla visokih igrača. Lasisi i Đorđević su i na ove promene imali odgovore u vidu dodavanja za igrače u korneru koji su držali spacing putem kick out dodavanja ili su tražili rešenje preko svog visokog Đurišića na low postu, međutim igrači Antverpa su bili dovoljno spremni da ponište mismatch.
Kao najbitnije stvari što se tiče Spain PNRa, mogu se izdvojiti:
1.) Dobar spacing
2.) Dobra priprema u vidu decoya koji čine početni rasporedi različitih setova
3.) Dobre i čvrste blokade, kao i navođenje na iste od strane ballhandlera
4.) Brz roll centra, kao i pop out screenera
5.) Dobar tajming
6.) Brzo i sigurno donošenje odluka ballhandlera
Spain PNR sa svim svojim raznovrsnim početnim rasporedima i dodacima predstavlja jedno od najjačih oružja moderne košarke koje u potpunosti odgovara današnjem intenzitetu i stilu košarke koje gaje elitne ekipe i nacionalne selekcije, stoga je bio predmet ove uže analize koja će i u perspektivi biti zastupljena u vidu pojašnjavanja uobičajene terminologije kojom se koristimo u komunikaciji sa košarkaškim stručnjacima širom sveta. Pošto je košarkaška evolucija neprekidna, moraju se pratiti i aktuelni trendovi, pa i ovakva vrsta analize, uz opipavanje pulsa i prikazivanje krvne slike ekipa i selekcija širom Evrope, pa i sveta koje ćemo vam deliti ovim putem.
